Door allerlei omstandigheden kwamen we de laatste dag wat laat bij Auschwitz aan. Helaas zijn we er in het hoogseizoen en zijn we verplicht om met de tourgids mee te gaan. Alle benodigde tickets en audioapparatuur verder werden we met een hele groep in een zaaltje gepropt. Na even gewend te zijn aan het licht komen we tot de ontdekking dat het een bioscoopzaaltje is. Bijna zodra we zitten begint er een film te draaien. Dit blijkt een film te zijn gemaakt door de Sovjetsoldaten vlak na de bevrijding van Auschwitz. Voor iedereen die ooit nog naar Auschwitz wil, ik waarschuw je van te voren. Voor deze film heb je best een sterke maag nodig. Kijk niet of ga niet naar binnen als je niet tegen heftige en grafische beelden kan. De film gaat in op alle gruwelijkheden die de Sovjets vonden na de bevrijding. De vele opslaghutten vol mensenhaar, schoenen, brillen en protheses, maar ook de massagraven en vele lijken verspreid door het kamp. Ik heb een aantal geschokte ouders de ogen van hun kinderen zien bedekken. Uiteindelijk is het wel heel informatief en de toon is gezet. Helaas voor ons is het inmiddels begonnen met regenen en moeten we schuilend onder paraplu’s het kamp in. Onze gids kijkt wat verveeld maar geeft ook een stroom aan informatie. De toer begint bij het alom bekende toegangshek. Uiteraard zijn we allemaal toeristen en iedereen probeert dan ook het hek zo goed mogelijk op de foto te zetten.

Met een gestage gang lopen we door richting de appèlplaats. Ook hier een stroom aan informatie die we niet helemaal kunnen volgen. Wat we er uit gefilterd krijgen is dat de gevangenen hier soms urenlang in weer en wind moesten blijven staan, en dat er hier ook vele gevangenen zijn opgehangen aan de provisorische galg. Door het tempo van de gids is er amper tijd om stil te staan bij alle gruwelijkheden en sneller dan wij wilden liepen we een barak in. Althans, lopen is een grote benaming. In alle barakken die je bezoekt is door het midden van de gang, die toch al niet zo breed zijn, een lint aangebracht zodat de ene groep naar binnen kan, en de andere naar buiten. Alles voor de efficiëntie dus. Helaas resulteert dit in veel gehannes en haastig tassen en camera’s naar binnen draaien. Veel tijd om de exposities te bekijken is hierdoor ook niet. De eerste barak die wij binnengingen is gewijd aan het dagelijks leven van de gevangenen. Onder andere de slechte hygiënische voorzieningen en de matrassen van mensenhaar zijn hier te zien. Maar weinig tijd om alles goed te zien en op naar de volgende barak.

Met een kleine wandeling en een informatiestroom in onze oren die we niet volgen komen we uit bij een van de meest schrikbarende plaatsen. Blok 10 en blok 11. Blok 10 is niet toegankelijk, blok 11 wel. Hier op de binnenplaats tussen beide blokken is de executieplaats, waar de muur met kogelgaten nog steeds te zien is. Omdat hier mensen werden gemarteld en vermoord zijn de ramen van blok 10 aan deze kant dichtgetimmerd. Gevangenen die een overtreding hadden begaan werden hier naakt voor de muur in een rij gezet en doodgeschoten. Daarom is het ook niet vreemd dat er rond de muur bloemen en kaarsen staan. Snel naar binnen en verder met de rondleiding. Blok 11 was de kampgevangenis en de vrees van iedereen. Naar blok 11 gaan betekende bijna zeker de dood. De gevangenen werden in cellen gehouden, en soms zelfs ook in stacellen. Ruimtes van 1 vierkante meter, met alleen aan de onderkant een luik waardoor je naar binnen kon kruipen. De rest van de ruimte was een gemetselde koker. Hier werden gevangenen met zijn vieren in opgesloten. In de kelders waren er ook verhongercellen, waar gevangenen gewoonweg niets te eten kregen en er gekeken werd hoe lang ze het vol zouden houden. Zeer indrukwekkend en heftig op de emoties, maar door de zakelijkheid van de toer ietwat teniet gedaan.

De volgende halte is een van de bekendste van Auschwitz. Een paviljoen ingericht met alle persoonlijke spullen die na de bevrijding gevonden zijn. De vele stapels met scheerspullen, brillen en babykleertjes zijn heel heftig. Ook de twee ruimtes vol met schoenen en koffers, compleet met namen en adressen zijn meer dan indrukwekkend. Juist door de grote stapels met spullen wordt de omvang van deze tragedie goed duidelijk. Het is ook opvallend dat iedereen langzaamaan steeds stiller wordt en steeds serieuzer gaat kijken. Bizar om te zien is de afdeling met de blikken Zyklon B en alle lijsten en persoonskaarten. Veel van deze documenten zijn nog goed te lezen. Het is een bizarre inkijk in de precisie van de Nazi´s. De toer door dit paviljoen wordt afgesloten met een indrukwekkende kamer. Hierin staat een groot sculptuur met daarop een grote urn met as. Dit is een deel van de as van slachtoffers, gevonden in de kampen van Auschwitz.

Helaas was dit ook het einde van onze toer door het Stammlager van Auschwitz. Ons werd duidelijk dat de toer na dit paviljoen nog ongeveer een uur zou duren. Door alle toestanden van de ochtend en de tot dan al lange toer was het aardig laat geworden. Om half 5 moesten wij de moeilijke beslissing maken om weg te gaan. We hadden nog een lange weg te gaan naar ons hotel in Dresden, en als we nu niet weg zouden gaan zouden we nooit op tijd bij het hotel zijn. Beiden vonden we het vreselijk om dit te besluiten maar we konden niet anders. Zeker is wel dat we nog een keer terug gaan naar Kraków en zeker ook naar Auschwitz. Achteraf hebben we veel van de stad gemist, maar ook veel van het concentratiekamp. Een bezoek aan Kraków is zeer zeker aan te raden, maar de volgende keer bereiden we er ons wel goed op voor. Jammer genoeg was het nu een tweede keus en daardoor hebben we veel misgelopen. Datzelfde geld ook voor Auschwitz. Als we er nog terug komen gaan we er ook zeker voor zorgen dat we niet met een verplichte toer mee hoeven want dat vonden we beiden vreselijk. Ook al krijg je veel informatie, het is toch prettiger om je eigen tijd te kiezen, en zelf te bepalen of je ergens lang blijft stilstaan. Daarbij hebben we een groot deel van het Stammlager niet gezien. Al met al was het een enerverend bezoek aan Polen en het is ons zeker goed bevallen. Poegnanie Polen, maar ook zeker poegnanie Kraków!